زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
 

افترا به موسی (قرآن)





فرعونیان افتراهایی مانند آواره کردن قوم فرعون، قتل، تعلیم سحر، دروغگویی، جنون، جاه‌طلبی و ... به حضرت موسی علیه‌السلام نسبت می‌دادند.


۱ - موارد افترا به حضرت موسى



افتراهایی که به حضرت موسی علیه‌السلام نسبت داده شده است عبارتند از:

۱.۱ - آواره‌سازى‌


اراده موسى عليه‌السلام جهت آواره ساختن قوم فرعون، از افتراهاى فرعونیان:
۱. وَ قالَ مُوسى‌ يا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ‌ يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ فَما ذا تَأْمُرُونَ.
۲. فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ قالُوا إِنْ هذانِ لَساحِرانِ يُرِيدانِ أَنْ يُخْرِجاكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ‌ بِسِحْرِهِما وَ يَذْهَبا بِطَرِيقَتِكُمُ الْمُثْلى‌.

۱.۲ - تعليم سحر


تعلیم سحر به جادوگران، از افتراهاى فرعون به موسى عليه‌السلام
۱. فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سُجَّداً قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هارُونَ وَ مُوسى‌ قالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ ....
۲. قالَ فِرْعَوْنُ وَ ما رَبُّ الْعالَمِينَ‌ قالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعالَمِينَ‌ رَبِّ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ قالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ ....

۱.۳ - تغيير آيين‌


••• اراده موسى عليه‌السلام براى از بين بردن راه و رسم برتر قوم فرعون، از افتراهاى فرعونيان:
فَلَمَّا أَتاها نُودِيَ يا مُوسى‌ قالُوا إِنْ هذانِ لَساحِرانِ يُرِيدانِ أَنْ يُخْرِجاكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِما وَ يَذْهَبا بِطَرِيقَتِكُمُ الْمُثْلى‌.

••• تغيير آيين فرعونيان و رواج فساد در سرزمين مصر، از افتراهاى فرعون به موسى عليه‌السلام:
وَ قالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى‌ وَ لْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسادَ.

۱.۴ - جادوگرى‌


••• نسبت نارواى جادوگری به موسى عليه‌السلام از سوى اشراف و فرعونيان:
۱. ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسى‌ بِآياتِنا إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ فَظَلَمُوا بِها فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ‌ قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ.
۲. وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ‌ فَإِذا جاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قالُوا لَنا هذِهِ وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسى‌ وَ مَنْ مَعَهُ أَلا إِنَّما طائِرُهُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ‌ وَ قالُوا مَهْما تَأْتِنا بِهِ مِنْ آيَةٍ لِتَسْحَرَنا بِها فَما نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ.
۳. ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسى‌ وَ هارُونَ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ بِآياتِنا فَاسْتَكْبَرُوا وَ كانُوا قَوْماً مُجْرِمِينَ‌ فَلَمَّا جاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا إِنَّ هذا لَسِحْرٌ مُبِينٌ.
۴. اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَ اضْمُمْ إِلَيْكَ جَناحَكَ مِنَ الرَّهْبِ فَذانِكَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّكَ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ‌ فَلَمَّا جاءَهُمْ مُوسى‌ بِآياتِنا بَيِّناتٍ قالُوا ما هذا إِلَّا سِحْرٌ مُفْتَرىً وَ ما سَمِعْنا بِهذا فِي آبائِنَا الْأَوَّلِينَ.
۵. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‌ بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ‌ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ.
۶. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‌ بِآياتِنا إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ فَقالَ إِنِّي رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ وَ قالُوا يا أَيُّهَا السَّاحِرُ ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ إِنَّنا لَمُهْتَدُونَ.

••• جادوگری موسى عليه‌السلام، از افتراهاى فرعون به آن حضرت:
۱. ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسى‌ وَ هارُونَ إِلى‌ فِرْعَوْنَ‌ وَ مَلَائِهِ بِآياتِنا فَاسْتَكْبَرُوا وَ كانُوا قَوْماً مُجْرِمِينَ‌ فَلَمَّا جاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا إِنَّ هذا لَسِحْرٌ مُبِينٌ.
۲. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ قالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ.
۳. وَ أَلْقِ عَصاكَ فَلَمَّا رَآها تَهْتَزُّ كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً وَ لَمْ يُعَقِّبْ يا مُوسى‌ لا تَخَفْ إِنِّي لا يَخافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ‌ وَ أَدْخِلْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ فِي تِسْعِ آياتٍ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ قَوْمِهِ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ‌ فَلَمَّا جاءَتْهُمْ آياتُنا مُبْصِرَةً قالُوا هذا سِحْرٌ مُبِينٌ.
۴. اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ وَ اضْمُمْ إِلَيْكَ جَناحَكَ مِنَ الرَّهْبِ فَذانِكَ بُرْهانانِ مِنْ رَبِّكَ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ مَلَائِهِ إِنَّهُمْ كانُوا قَوْماً فاسِقِينَ‌ فَلَمَّا جاءَهُمْ مُوسى‌ بِآياتِنا بَيِّناتٍ قالُوا ما هذا إِلَّا سِحْرٌ مُفْتَرىً وَ ما سَمِعْنا بِهذا فِي آبائِنَا الْأَوَّلِينَ.
۵. قالَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ رَبَّنا هؤُلاءِ الَّذِينَ أَغْوَيْنا أَغْوَيْناهُمْ كَما غَوَيْنا تَبَرَّأْنا إِلَيْكَ ما كانُوا إِيَّانا يَعْبُدُونَ.
۶. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‌ بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ‌ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ.
۷. وَ فِي مُوسى‌ إِذْ أَرْسَلْناهُ إِلى‌ فِرْعَوْنَ بِسُلْطانٍ مُبِينٍ‌ فَتَوَلَّى بِرُكْنِهِ وَ قالَ ساحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ.

••• افسون شدن موسى عليه‌السلام، افتراى فرعون به آن حضرت:
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى‌ تِسْعَ آياتٍ بَيِّناتٍ فَسْئَلْ بَنِي إِسْرائِيلَ إِذْ جاءَهُمْ فَقالَ لَهُ فِرْعَوْنُ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يا مُوسى‌ مَسْحُوراً.

••• جادوگری موسى عليه‌السلام و محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، از افتراهاى کفار قریش به آن دو پيامبر:
فَلَمَّا جاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنا قالُوا لَوْ لا أُوتِيَ مِثْلَ ما أُوتِيَ مُوسى‌ أَ وَ لَمْ يَكْفُرُوا بِما أُوتِيَ مُوسى‌ مِنْ قَبْلُ قالُوا سِحْرانِ تَظاهَرا وَ قالُوا إِنَّا بِكُلٍّ كافِرُونَ‌ .بنا بر قولى، گوينده اين سخن و افترا، كفّار قريش بودند كه از یهود الهام گرفته بودند.

۱.۵ - جاه طلبى‌


نفى نظام شرك‌آلود فرعونيان، براى تحكيم ریاست و بزرگى خود، از تهمت‌هاى آنان به موسى عليه‌السلام:
قالَ مُوسى‌ أَ تَقُولُونَ لِلْحَقِّ لَمَّا جاءَكُمْ أَ سِحْرٌ هذا وَ لا يُفْلِحُ السَّاحِرُونَ‌ قالُوا أَ جِئْتَنا لِتَلْفِتَنا عَمَّا وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا وَ تَكُونَ لَكُمَا الْكِبْرِياءُ فِي الْأَرْضِ وَ ما نَحْنُ لَكُما بِمُؤْمِنِينَ.

۱.۶ - جنون‌


نسبت نارواى دیوانگی به موسى عليه‌السلام از جانب فرعون:
۱. وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ‌ فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ قالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ الَّذِي أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ لَمَجْنُونٌ.
۲. وَ فِي مُوسى‌ إِذْ أَرْسَلْناهُ إِلى‌ فِرْعَوْنَ بِسُلْطانٍ مُبِينٍ‌ فَتَوَلَّى بِرُكْنِهِ وَ قالَ ساحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ.

۱.۷ - دروغگويى‌


متهم شدن موسى عليه‌السلام به دروغگویی از جانب فرعون:
۱. وَ قالَ فِرْعَوْنُ يا أَيُّهَا الْمَلَأُ ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يا هامانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحاً لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلى‌ إِلهِ مُوسى‌ وَ إِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكاذِبِينَ.
۲. وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‌ بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ‌ إِلى‌ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ.

۱.۸ - زورگويى‌


اراده موسى عليه‌السلام مبنى بر قتل مجدّد، زورگویی و اصلاح طلب نبودن، از افتراهاى مرد قبطی به آن حضرت:
فَأَصْبَحَ فِي الْمَدِينَةِ خائِفاً يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ قالَ لَهُ مُوسى‌ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ‌ فَلَمَّا أَنْ أَرادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُما قالَ يا مُوسى‌ أَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَما قَتَلْتَ نَفْساً بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّاراً فِي الْأَرْضِ وَ ما تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ.

۱.۹ - فساد


••• فساد موسى عليه‌السلام در سرزمين مصر و به انزوا كشيدن فرعون و بت‌هاى او، از تهمت‌هاى اشراف دربارى به آن حضرت:
وَ قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَ تَذَرُ مُوسى‌ وَ قَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَ يَذَرَكَ وَ آلِهَتَكَ‌ ....

••• تغيير آیین فرعونیان و رواج فساد در سرزمين مصر، از افتراهاى فرعون به موسى عليه‌السلام:
وَ قالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى‌ وَ لْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ‌ الْفَسادَ.

۱.۱۰ - قتل‌


••• اراده موسى عليه‌السلام مبنى بر قتل مجدّد، زورگویی و اصلاح طلب نبودن، از ادعاهاى مرد قبطى:
... فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ قالَ لَهُ مُوسى‌ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ‌ فَلَمَّا أَنْ أَرادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُما قالَ يا مُوسى‌ أَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَما قَتَلْتَ نَفْساً بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّاراً فِي الْأَرْضِ وَ ما تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ.

••• افتراى برادرکشی به موسى عليه‌السلام از سوى بنى‌اسرائيل، موجب اذیت و آزار آن حضرت:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسى‌ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قالُوا وَ كانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهاً . بر اساس روايتى از امام علی علیه‌السلام است كه تهمت بنى‌اسرائيل به موسى عليه‌السلام، قتل برادرش هارون علیه‌السلام بوده است.

۱.۱۱ - كفران‌


نسبت کفران و ناسپاسی به موسى عليه‌السلام از سوى فرعون:
وَ إِذْ نادى‌ رَبُّكَ مُوسى‌ أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ‌ الظَّالِمِينَ‌ فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ.

۱.۱۲ - مبدأ شرّ


نسبت دادن بدی‌ها به موسی علیه‌السلام، افتراى فرعونيان به آن حضرت:
وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ‌ فَإِذا جاءَتْهُمُ الْحَسَنَةُ قالُوا لَنا هذِهِ وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَطَّيَّرُوا بِمُوسى‌ وَ مَنْ مَعَهُ أَلا إِنَّما طائِرُهُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ.

۲ - پانویس


 
۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۳.    
۲. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۹.    
۳. اعراف/سوره۷، آیه۱۱۰.    
۴. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۵. طه/سوره۲۰، آیه۶۳.    
۶. طه/سوره۲۰، آیه۷۰.    
۷. طه/سوره۲۰، آیه۷۱.    
۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۳.    
۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۷.    
۱۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۸.    
۱۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۴۹.    
۱۲. طه/سوره۲۰، آیه۱۱.    
۱۳. طه/سوره۲۰، آیه۶۳.    
۱۴. غافر/سوره۴۰، آیه۲۶.    
۱۵. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۳.    
۱۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۰۹.    
۱۷. اعراف/سوره۷، آیات۱۳۰-۱۳۲.    
۱۸. یونس/سوره۱۰، آیه۷۵.    
۱۹. یونس/سوره۱۰، آیه۷۶.    
۲۰. قصص/سوره۲۸، آیه۳۲.    
۲۱. قصص/سوره۲۸، آیه۳۶.    
۲۲. غافر/سوره۴۰، آیه۲۳.    
۲۳. غافر/سوره۴۰، آیه۲۴.    
۲۴. زخرف/سوره۴۳، آیه۴۶.    
۲۵. زخرف/سوره۴۳، آیه۴۹.    
۲۶. یونس/سوره۱۰، آیه۷۵.    
۲۷. یونس/سوره۱۰، آیه۷۶.    
۲۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۲۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶.    
۳۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۳۴.    
۳۱. نمل/سوره۲۷، آیه۱۰.    
۳۲. نمل/سوره۲۷، آیه۱۲.    
۳۳. نمل/سوره۲۷، آیه۱۳.    
۳۴. قصص/سوره۲۸، آیه۳۲.    
۳۵. قصص/سوره۲۸، آیه۳۶.    
۳۶. قصص/سوره۲۸، آیه۶۳.    
۳۷. غافر/سوره۴۰، آیه۲۳.    
۳۸. غافر/سوره۴۰، آیه۲۴.    
۳۹. ذاریات/سوره۵۱، آیه۳۸.    
۴۰. ذاریات/سوره۵۱، آیه۳۹.    
۴۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۰۱.    
۴۲. قصص/سوره۲۸، آیه۴۸.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص ۴۰۱-۴۰۲.    
۴۴. یونس/سوره۱۰، آیه۷۷.    
۴۵. یونس/سوره۱۰، آیه۷۸.    
۴۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۴۷. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶.    
۴۸. شعراء/سوره۲۶، آیه۲۷.    
۴۹. ذاریات/سوره۵۱، آیه۳۸.    
۵۰. ذاریات/سوره۵۱، آیه۳۹.    
۵۱. قصص/سوره۲۸، آیه۳۸.    
۵۲. غافر/سوره۴۰، آیه۲۳.    
۵۳. غافر/سوره۴۰، آیه۲۴.    
۵۴. قصص/سوره۲۸، آیه۱۸.    
۵۵. قصص/سوره۲۸، آیه۱۹.    
۵۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۲۷.    
۵۷. غافر/سوره۴۰، آیه۲۶.    
۵۸. قصص/سوره۲۸، آیه۱۸.    
۵۹. قصص/سوره۲۸، آیه۱۹.    
۶۰. احزاب/سوره۳۳، آیه۶۹.    
۶۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص ۵۸۳.    
۶۲. شیبانی، محمد بن حسن، نهج البیان عن کشف المعانی القرآن، ج ۴، ص ۲۳۴.    
۶۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰.    
۶۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶.    
۶۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹.    
۶۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۳۰.    
۶۷. اعراف/سوره۷، آیه۱۳۱.    


۳ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۹، ص۳۱۹، برگرفته از مقاله «افترا به موسی».    


رده‌های این صفحه : تهمت | حضرت موسی | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.